Kriz zamanlarında, işlerin seyri bir anda "normalden" "anormale" dönebilir. Liderlerin, işlerin devamlılığını sağlamak adına hastaları doğru kategoriye yönlendiren acil doktorları gibi hareket etmeleri gerekir. Bununla da kalınmayıp sıradaki krizle baş etmemizi sağlayacak dersler, süreçler ve deneyimler neredeyse gerçek zamanlı olarak kayıt altına alınmalıdır.
Kaos ve karmaşa dönemlerinden geçerken organizasyonunuz açısından en önemli şeylere odaklanın ve liderlik ile öğrenme arasında bir denge tutturun. Kaos ve karmaşa farklı liderlik stratejileri gerektirir. Bir krizi yönetirken kaos ile karmaşa arasındaki farkı bilmek ve hangi koşulun geçerli olduğunu anlamak işinizi kolaylaştıracaktır.
The Google School for Leaders'ta her iki konuyu da işliyoruz. İkisi de kestirilemez durumlar olsa da karmaşa zaten içinde yaşadığımız dünyanın bir uzantısı. Hem anda hem de uzun vadede bir sonraki durum için plan yapmanızı ve düşünerek tepki vermenizi gerektiriyor. Öte yandan kaos, bir yandan endişeyi azaltırken diğer yandan herkesin odaklanmış ve mutabık kalmasını sağlamak için hızlı ve kararlı adımlar atılmasını gerektiren bir durum.
Güçlü bir liderlik stratejisiyle kaosla baş etme
Kaos sözlük tanımı itibarıyla belirsiz, kestirilemez ve kontrol dışına çıkmış şeyleri ifade eder. Net cevaplar ve bilindik sonuçların olmadığı kaos durumu, liderlerin içgüdülerine güvenmesini ve kararlı bir şekilde hareket etmesini, fakat aynı zamanda da ihtiyaç duyulan yönlendirmeleri yapabilmesini gerektirir.
Institute for the Future'dan öğretim üyesi Bob Johansen'in belirttiği gibi: "Gelecek netliği ödüllendirirken kesinliği cezalandıracak." Bu söz, kaos ve karmaşa zamanlarında netliğin önemine vurgu yapıyor. Dolayısıyla herkesin beklenti ve hedeflerini yeniden ayarladığınızdan emin olun. Organizasyonunuz için şu anda en önemli olan şeyleri açıkça belirtin ve özellikle kaos dönemlerinde bekleyebilecek olan hedefler ve anahtar sonuçları veya diğer girişimleri duraklatın. İşleri rayında tutmak için yeni şeylerle uğraşırken olağan performans hedeflerinin tamamına ulaşmaya çalışmak insanlarda stres yaratabilir. Dolayısıyla, onlara önceliklerinin değiştiğini bildirin ve neye odaklanmaları gerektiğine ilişkin net yönergeler verin.
Kaotik bir dönemde organizasyonunuza liderlik etmek için:
- İçgüdülerinize güvenin. Hız önemlidir. Gözden geçirme için çok az zamanınız olacağından ya da hiç zamanınız olmayacağından, büyük ihtimalle normalden daha erken devreye girip en iyi kararı vermeniz gerekecektir.
- İnsanların duygularını anlayın ve anladığınızı belli edin. Genellikle korku, endişe ve huzursuzluk içinde olacaklardır. Net iletişim kurmak ve hızlı adım atmak, bu duyguların yatışmasına yardımcı olabilir ve ekibinizin kararlı bir şekilde yola devam etmek için gereken eylemlere odaklanmasını sağlayabilir.
- Ekibinizi yeni bilgiler geldiğinde ve şartlar değiştiğinde adapte olmaya hazır hale getirin. Bunun eşi benzeri görülmemiş bir durum olduğuna ve bir şeylerin tekrar tekrar değişebileceğine, ancak şu anda böyle bir dönemden geçtiğimize dair bir kabul oluşturun.
- Değişime ayak uydurmak için gerekli adımları atarken, değişmeyecek olan şeylerle ilgili de elinizden geldiğince temel bilinç oluşturmaya çalışın. Bunlar vizyon ve misyonunuz, değerleriniz ve kriz sürecinden birlikte çıkmaya yönelik taahhüdünüzdür.
- Gerektiğinde rotanızı değiştirmeye hazır olun. Bir şeyi yapmanın tek bir doğru yolu yoktur, sadece içinde bulunulan an için en iyi yol vardır.
Net bir yol haritasıyla karmaşa içerisinde yolunuzu bulma
Karmaşa zamanlarında da kaos zamanlarında olduğu gibi net ve basit cevaplar bulmak zordur. Ancak durumun vahameti biraz daha azdır. Hayatlarımız ve işlerimizin son yıllarda gitgide daha karmaşık bir hal aldığı yadsınamaz. Her şerde bir hayır vardır diye düşünürsek, aşırı karmaşık dönemlerden geçmek, çok boyutluluk, hız ve otomasyonun daha fazla olduğu bir geleceğe hazırlanmamızı sağlar.
Karmaşa içerisinde yolunuzu bulmak için, şu an olup bitenleri görmenize ve gelmesi olası değişiklikleri öngörmenize yardımcı olacak bir zihinsel yol haritasına ihtiyacınız vardır. Vizyonunuzu organizasyonunuza net bir şekilde anlatmak, insanların bu yolculukta size katılmasını ve sizin rehberliğinizde ilerlemesini sağlayabilir. Organizasyonunuza karmaşa dönemlerinde liderlik etmek için:
- İnsanlar eylemde bulunurken endişelerini azaltmak ve sizin liderliğinizde "normalliğin yeni haline" ayak uydurmalarını sağlamak için netlik ve yönlendirme sağlayın. Ancak aynı kaos dönemlerinde olduğu gibi, bir şeyler değişip dönüştükçe bunları gözetmeniz ve yeni duruma adapte olmanız gerekir.
- Duruma dışarıdan bakıp büyük resmi görmeye çalışın. Gözlemleyin, dinleyin ve bilgi edinmek için farklı bakış açılarından yararlanın. Neleri referans çerçevenizin dışında ve dolayısıyla eksik bırakmış olabileceğinizi kendinize sorun. Hangi varsayımlarda bulunuyorsunuz ve bunlarda yanlışlık olabilir mi?
- Her şeyi yoluna koymaktansa öğrenmeye odaklanın. Öğrenmenize yardımcı olacak denemeler uygulayın. Örneğin, bir durum için iki veya daha fazla yaklaşımı deneyip şu anda işe yarayan hangisiyse onu benimseyin. Nispeten düşük risk içeren birden fazla küçük proje üzerinde çalışın. Böylece, başarısızlıkla sonuçlanmaları halinde fazla başınız ağrımadan hızlı bir şekilde ders çıkarabilir ve öğrendiklerinizi uygulamaya geçebilirsiniz.
- Tetikte olun. İşler yolunda gibi görünse de değişip dönüşecekleri neredeyse kesindir. Dolayısıyla şu an yaptığınız her şeyi bir deneme gibi görün.
Bir kriz sırasında gerçekten önemli olan şeylere odaklanma
Google olarak, kriz zamanlarını bizim için en önemli şeyleri hatırlamak açısından bir fırsat olarak görüyoruz. Çalışanlarımızı ve ailelerini güvende tutmak birinci önceliğimiz. Ayrıca, ortak çalışmayı, harika ürünler geliştirmeyi ve kullanıcılarımız ile müşterilerimize destek olmayı işimizin merkezine koyuyoruz.
O zaman siz de kendinize şu soruyu sorun: Benim şirketimin temel ölçütü nedir? Belirli bir amaca sahip olmak, kaotik ve karmaşık dönemlerde organizasyonuma liderlik etmeme nasıl yardımcı olabilir? Ekibime yeni bir normallik tanımı doğrultusunda yol gösterirken bu deneyimden neler öğrenebilirim?
Zaman zaman kaçınılmaz olarak kaos yaşarsınız ve liderlik stratejinizi buna göre ayarlayıp mevcut duruma yanıt vermeniz gerekir. Ama bu sizi en azından aksaklıkla baş etmek ve karşınıza çıkacak bir sonraki durumu göğüslemek için daha hazır hale getirir.
David B. Peterson, Yönetici Koçluğu ve Gelişim Direktörü, The Google School for Leaders
