เบื้องหลังความนิยม: อิทธิพลของ YouTube ต่อชีวิตผู้คนในประเทศไทยและอินโดนีเซีย

ความเป็นส่วนตัวที่ผู้ชมรู้สึกในการเข้าใช้แพลตฟอร์มนี้ยังรวมไปถึงการเข้าชม YouTube กับเพื่อนด้วย ข้อสำคัญที่ควรทราบคือผู้ดูจะต้องอยู่ในสถานการณ์ที่ตนไม่รู้สึกว่าถูกตัดสินจากเนื้อหาที่ดู จึงไม่น่าแปลกใจนักที่ YouTube กลายเป็นกิจกรรมทางสังคมเมื่อพูดถึงความสนใจร่วมกัน ลองนึกภาพเพื่อน 2 คนฝึกแต่งหน้าด้วยกันขณะดูวิดีโอสอนแต่งหน้าจาก Cheryl Raissa หรือลูกสาวนำความรู้ในการทาผลิตภัณฑ์ดูแลความงามที่ดูจากโมเมพาเพลินมาสอนคุณแม่

ยิ่งไปกว่านี้ เนื้อหานานาประเภทใน YouTube ยังช่วยให้ผู้คนเป็นตัวของตัวเองและหาเวลา "ปลีกวิเวก" ได้ไม่ว่าจะสนใจเรื่องใดก็ตาม ผู้ใช้จึงรู้สึกว่าตนสามารถดูและมีส่วนร่วมกับเนื้อหาที่ต้องการเมื่อใดก็ได้

ผู้คนดูเนื้อหาที่สะท้อนตัวตนและสิ่งที่ตนอยากเป็น

สำหรับผู้เข้าร่วมงานวิจัยแล้ว YouTube ไม่ได้เป็นเพียงวิธีหาความสนุกเท่านั้น แต่ยังช่วยให้เจาะลึกสิ่งที่ชอบมากขึ้นและพัฒนาทักษะใหม่ๆ ได้

เมย์ นักศึกษาวิชาเคมีอายุ 21 ปีจากกรุงเทพในวิดีโอด้านล่างหัวเราะขำเมื่อนึกถึงช่วงแรกๆ ที่ลองแต่งหน้าเอง เธอหันมาสนใจวิดีโอสอนใน YouTube หลังจากที่เพื่อนล้อว่าใช้รองพื้นผิดเบอร์ ตอนนี้เวลาเตรียมตัวไปเรียนทุกเช้า เมย์จะตั้งโทรศัพท์ไว้ข้างแปรงแต่งหน้าและพาเลตต์สีต่างๆ เพื่อสตรีมวิดีโอล่าสุดจากครีเอเตอร์ที่ชื่นชอบ “คลิปสอนนี่ดีนะคะเพราะสอนทีละขั้นตอน ทำให้รู้สึกว่าเป็นความบันเทิงรูปแบบหนึ่ง”

ผู้เข้าร่วมงานวิจัยคนอื่นใช้ YouTube เพื่อช่วยในการเรียนรู้ทักษะใหม่ นิวอายุ 19 ปีจากกรุงเทพกล่าวว่า “YouTube เหมือนครูที่ให้ความรู้ และสอนสิ่งจำเป็นในการดำเนินชีวิตประจำวัน” ลาเต้อาร์ตมาแรงมากในเมืองส่วนใหญ่ในแถบเอเชีย และ David อายุ 29 ปีกล่าวว่าเขาใช้ “YouTube เพื่อหาวิดีโอที่สอนการทำลาเต้อาร์ตเพื่อให้ผมช่วยงานในร้านได้” และในฐานะผู้คลั่งไคล้เพลงอิเล็กทรอนิกส์และกีฬาเวคบอร์ด David ยังใช้ YouTube เพื่อติดต่อกับชุมชนที่ชื่นชอบสิ่งเดียวกันด้วย ตั้งแต่ร้านกาแฟ สตูดิโอเพลง ไปจนถึงสถานที่เล่นเวคบอร์ด YouTube ช่วยให้ผู้คนเติบโตและก้าวออกจากข้อจำกัดของตัวเอง

ความต้องการเพื่อไปใช้งานจริงนี้เป็นปัจจัยสำคัญที่กระตุ้นเวลาในการรับชม YouTube และแนวคิดที่ทะเยอทะยานมากขึ้น เมย์มองว่า YouTube เป็นสื่อที่ช่วยให้เธอได้รับประสบการณ์เกี่ยวกับสิ่งต่างๆ ในโลกอย่างกว้างขวางขึ้นและกล่าวว่า “ฉันฝันว่าจะได้ใส่เสื้อผ้าหรูๆ และแต่งหน้าสวยๆ ไปเดินเล่นที่ลอนดอนหรือนิวยอร์ก” สำหรับผู้ใช้บางคน YouTube เป็นเหมือนประตูสู่โลกอื่น และบางคนยังฝันว่าจะได้อยู่ในวิดีโอเองอีกด้วย “สักวันหนึ่งผมอาจได้เป็นครีเอเตอร์ YouTube” Arif นักศึกษาวิชาวิศวกรรมเทคนิคอายุ 20 ปีในกรุงจาการ์ตากล่าว

ความเชื่อใจสุดพิเศษระหว่างแฟนๆ และครีเอเตอร์ YouTube

นอกจากประสบการณ์ส่วนตัวกับ YouTube แล้ว ผู้ดูในงานวิจัยของเรายังพูดถึงความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งกับชุมชนซึ่งมีทั้งครีเอเตอร์คนโปรดและแฟนๆ คนอื่น สำหรับผู้ดูจำนวนมาก ความรู้สึกนี้อธิบายได้เพียงคำเดียวว่า "เชื่อใจ" แนนกล่าวว่า “บล็อกเกอร์ความงามที่ดีคือผู้ที่ลองใช้ผลิตภัณฑ์ต่างๆ และบอกทั้งข้อดีและขอเสียของผลิตภัณฑ์นั้นให้ผู้ดูทราบ ไม่ใช่บอกแต่ข้อดี และให้ข้อมูลตามความเป็นจริง” เมย์เห็นด้วยและกล่าวว่า “โดยส่วนตัวแล้วฉันไม่คิดว่าวิดีโอเหล่านี้เป็นวิดีโอที่มีผู้สนับสนุน แต่รู้สึกว่าบล็อกเกอร์เป็นเพื่อนที่กำลังพูดกับฉัน”

ในวิดีโอด้านล่าง Irene บอกเหตุผลที่เธอเชื่อใจครีเอเตอร์ “[Michelle Phan] เริ่มต้นจากทำวิดีโอสอนซึ่งไม่มีผู้สนับสนุน เราจึงไม่เห็นว่าเนื้อหาของเธอเป็นโฆษณา เราไว้ใจเนื้อหาเพราะเป็นสิ่งที่ Michelle Phan พูด” Nurul นักศึกษาคณะอักษรศาสตร์อายุ 27 ปีในจาการ์ตาบอกเหตุผลสำคัญที่เธอต้องการความคิดเห็นจากหลายๆ มุมมอง “ฉันมองหารีวิวจากผู้ใช้ทั่วไปซึ่งเป็นผู้ซื้อผลิตภัณฑ์ ไม่ใช่ผู้พัฒนาผลิตภัณฑ์”

YouTube เป็นแหล่งข้อมูลที่มีประโยชน์ซึ่งใช้ยืนยันความจริงได้ด้วย “ฉันว่าดีที่ได้เห็นว่าครีเอเตอร์ YouTube มีความคิดเห็นเหมือนฉัน” นิวกล่าว

วิดีโอแกะกล่องธรรมดาๆ ก็อาจเป็นประสบการณ์ที่เป็นส่วนตัวและสร้างการมีส่วนร่วมได้ แนนบอกว่า “อาจเป็นเพราะคนไทยเราไม่มีเทศกาลที่มีการให้ของขวัญกันเหมือนประเทศอื่นๆ ที่มีเทศกาลคริสมาสต์และแกะของขวัญ ฉันเลยชอบดูคนอื่นแกะกล่องผลิตภัณฑ์” กานต์เห็นด้วยโดยกล่าวว่า “วิดีโอที่มีการแกะกล่องเป็นสิ่งที่พิเศษมากสำหรับผม เหมือนกับว่าผมได้อยู่ตรงนั้นด้วย แต่จับต้องอะไรไม่ได้”

แม้ว่าผู้ดูไม่มีผลิตภัณฑ์อยู่ในมือเอง แต่การดูวิดีโอก็ทำให้รู้สึกมีส่วนร่วมไปกับครีเอเตอร์ YouTube และผลิตภัณฑ์นั้น ผู้ร่วมงานวิจัยหลายคนชอบดูคนที่เหมือนกับตนใช้ผลิตภัณฑ์ครั้งแรกและแบ่งปันความคิดเห็น เพราะเห็นว่าวิดีโอเหล่านี้ตรงใจกว่าเนื้อหาที่มีผู้สนับสนุน

เนื้อหาที่เป็นจริงและตรงใจแบบส่วนตัวเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างการมีส่วนร่วมกับผู้ดูในแถบเอเชียแปซิฟิก

การได้ใช้เวลากับผู้เข้าร่วมงานวิจัยเหล่านี้ทำให้เราพบสิ่งหนึ่งที่ชัดเจนคือ YouTube เป็นสิ่งที่จะอยู่ในชีวิตประจำวันต่อไป โดยนึกถึง YouTube เป็นอย่างแรกเมื่อตื่นนอน อยู่ที่ทำงาน ที่บ้าน ในรถ ในรถประจำทาง และก่อนนอน YouTube เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันที่คุ้นเคย ซึ่งเปิดโอกาสมากมายให้แบรนด์ต่างๆ ได้เข้าถึงและสร้างความสัมพันธ์กับผู้บริโภคให้ใกล้ชิดมากขึ้น

เมื่อต้องการสร้างเนื้อหาที่จะเข้าถึงผู้ดูในแถบเอเชียแปซิฟิกมากขึ้น ให้คำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้

1. เป็นจริง: เนื้อหาที่ผู้คนมีส่วนร่วมมากที่สุดจะสื่อสารกับผู้ชมในระดับที่เป็นส่วนตัวและมาจากแหล่งจริง แบรนด์ที่คุ้นเคยกับการสื่อข้อความที่ผ่านการขัดเกลาและเป็นหนึ่งเดียวกันอาจปรับตัวให้เข้ากับเนื้อหาที่เป็น “ส่วนตัว” และ “เป็นจริง” ได้ค่อนข้างยาก ดังนั้นให้เริ่มตั้งคำถามว่าคุณจะสร้างเนื้อหาที่พูดกับผู้คนแบบส่วนตัวในช่วงเวลา "ปลีกวิเวก" เหล่านั้นได้อย่างไร เราจะสร้างเนื้อหาที่ตลก มีประโยชน์ และสร้างการมีส่วนร่วมกับผู้ใช้ได้อย่างไรบ้าง

2. มุมมองที่ไม่เหมือนใคร: YouTube เป็นหน้าต่างสู่โลกสำหรับผู้ดู ดังนั้นให้หาวิธีที่จะสร้างแรงบันดาลใจและทำให้ผู้ดูเห็นภาพโลกภายนอก แบรนด์จะช่วยผู้ดูได้อย่างไรขณะที่ผู้ดูมุ่งมั่นที่จะเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ และผลักดันตัวเอง คุณนำเสนอมุมมองที่มีเอกลักษณ์หรือเนื้อหาที่ให้ความรู้อะไรได้บ้าง

3. ชุมชน: ผู้ดูต้องการรู้สึกว่าตนเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนที่มีอารมณ์ร่วม แม้ในขณะเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ แบรนด์จึงมีโอกาสมากมายตั้งแต่การค้นพบและซื้อผลิตภัณฑ์ไปจนถึงบรรจุภัณฑ์และการจัดส่ง ที่จะมอบประสบการณ์อันมีเอกลักษณ์ที่สร้างชุมชนขึ้นมาได้

4. ครีเอเตอร์: สุดท้าย ลองใช้ประโยชน์จากบุคลิกที่สร้างการมีส่วนร่วมและความบันเทิงของครีเอเตอร์ YouTube ผลิตภัณฑ์ที่คนดังและครีเอเตอร์ที่ผู้ดูไว้ใจช่วยเพิ่มความไว้วางใจและความภักดีต่อแบรนด์ได้ การส่งเสริมความรู้สึกของการเป็นชุมชนนั้นอาศัยเวลาและเนื้อหาที่ทั้งเป็นประโยชน์และครีเอเตอร์ที่ผู้ดูจะเชื่อมโยงได้ร่วมกัน แบรนด์จะได้รับประโยชน์จากการร่วมมือกับครีเอเตอร์ต่อเมื่อวิดีโอเป็นไปตามที่ชุมชนคาดหวังไว้ นั่นคือจริงใจและเป็นจริง

*ชื่อทั้งหมดเป็นนามสมมติเพื่อปกป้องความเป็นส่วนตัวของผู้เข้าร่วมงานวิจัย